การอนุรักษ์พลังงานเป็นสิ่งที่ประเทศต่างๆ ทั่วโลกได้รณรงค์และให้ความสำคัญเพราะปัจจุบันมีการใช้ทรัพยากรด้านพลังงาน ไปมากตามการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจโดยเฉพาะทรัพยากรที่ใช้แล้วหมดไป เช่น น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน ฯลฯ ซึ่งมีปริมาณน้อยลง และเริ่มส่งสัญญาณปัญหาให้เห็นจากราคาพลังงานที่แพงขึ้นเรื่อยๆ ทำให้ประเทศต่างๆ ทั่วโลกหันมาให้ความสนใจกับการใช้พลังงานทางเลือก อาทิ พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม และการอนุรักษ์พลังงาน เน้นการใช้พลังงานที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ดังนั้น กลไกที่สำคัญในการจัดการพลังงานอย่างยั่งยืนจำเป็นต้องพิจารณาถึง ประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการใช้พลังงาน

องค์การระหว่างประเทศว่า ด้วยการมาตราฐาน (International Organization for Standardization : ISO) ตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาด้านพลังงานและให้ความสำคัญในการจัดการพลังงาน จึงได้จัดทำมาตราฐานระบบการจัดการพลังงาน (Energy Management System) หรือ ISO 50001 : 2011 ขึ้นและประกาศใช้อย่างเป็นทางการไปเมื่อ วันที่ 15 มิถุนายน 2554 เพื่อให้ประเทศต่างๆทั่วโลกนำไปใช้ในการจัดการพลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากจะช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงานให้องค์กรแล้วยังก่อให้เกิดการอนุรักษ์ พลังงานโดยรวมด้วย โดย ISO เชื่อว่าหลักการบริหารจัดการที่ดีจะช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงานทั่วโลกลง ร้อยละ 20

สำหรับการจัดทำมาตราฐาน ISO 50001 : 2011 ในประเทศไทยนั้น มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพพลังงาน รวมถึงลดต้นทุนด้านพลังงาน ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมอื่นๆ ให้แก่องค์กรที่นำระบบ ISO 50001 : 2011 มาใช้ ซึ่งระบบมาตราฐานนี้สามารถนำไปใช้ได้กับองค์กรทุกขนาด ทุกประเภท ทั้งยังสามารถบูรณาการให้เข้ากับระบบอื่นๆได้ โดยต้องปฏิบัติอย่างต่อเนื่องตามหลักการ P-C-D-A คือ วางแผน (Plan) ปฏิบัติ (Do) ตรวจสอบ (Check) และ แก้ไขและปรับปรุง (Act) โดยมาตราฐานดังกล่าวได้ระบุข้อกำหนดสำหรับองค์กรในการจัดทำเพื่อนำไปปฏิบัติ และปรับปรุงระบบการจัดการพลังงานซึ่งองค์การสามารถปรับปรุงสมรรถนะ ประสิทธิภาพ และ การอนุรักษ์พลังงานได้อย่างต่อเนื่อง ระบบการจัดการพลังงานจะครอบคลุมถึงการจัดหาพลังงาน การตรวจวัด และการรายงานการใช้พลังงาน ตลอดจนการจัดซื้อและการออกแบบวิธีปฏิบัติในการใช้เครื่องมือ รวมถึงระบบและกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการใช้พลังงาน

มาตรา ฐาน ISO 50001 : 2011 มีหลักการที่สำคัญ 3 ประการ คือ 1) การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ (Energy Efficiency) ซึ่งจะรวมทั้งมุมมองด้านการใช้เทคโนโลยี 2) การใช้พลังงาน (Energy Use) ทั้งมุมมองเชิงคุณภาพ และกิจกรรมที่มนุษย์มีส่วนร่วม และ 3) การเผาผลาญพลังงาน (Energy Consumption) จะเน้นมุมมองเชิงปริมาณ ตัวมาตราฐานที่ใช้ และโครงสร้างของระบบการจัดการ ทั้งนี้ หากองค์กรใดที่มีการดำเนินการระบบมาตราฐาน ISO 50001 : 2011 ไปใช้ในองค์กรจะก่อให้เกิดประโยชน์ในการช่วยลดอุปสรรคทางการค้าจากนโยบาย ด้านพลังงาน เพิ่มโอกาสในการสร้างตลาดใหม่ในต่างประเทศ สนับสนุนให้เกิดแนวปฏิบัติที่ดีในการจัดการพลังงาน ช่วยสร้างความเข้าใจและความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภคด้านพลังงาน ส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือทางด้านวิทยาศาสตร์รวมถึงการปรับนโยบายต่างๆ ให้สอดคล้องกัน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลด้านการใช้พลังงาน กระตุ้นเตือนให้ทุกคนในองค์กรเห็นคุณค่าของการใช้พลังงาน และมีส่วนร่วมในการใช้พลังงานร่วมกันให้เกิดประโยชน์สูงสุด

อ้างอิง จาก สำนักงานนโยบายและแผนพลังงานกระทรวงพลังงาน. 2555. “มาตรฐาน ISO 50001 : 2011 เพิ่มประสิทธิภาพ ลดค่าพลังงานให้องค์กร.” วารสารนโยบาย พลังงาน ฉบับที่ 95 มกราคม-มีนาคม , หน้าที่ 69